γράφει η Εύη Αντωνοπούλου

H γιόγκα είναι μία ολοκληρωμένη επιστήμη ζωής που έχει την καταγωγή της στην Ινδία εδώ και χιλιάδες χρόνια. Είναι ένα από τα αρχαιότερα συστήματα προσωπικής ανάπτυξης στον κόσμο, ανάπτυξης που περιλαμβάνει το σώμα, το νου και το πνεύμα.

Η Γιόγκα στην ουσία είναι μία μέθοδος αυτογνωσίας.Πρόκειται για μία πανάρχαια Ολιστική Επιστήμη ενός αρμονικού τρόπου ζωής στόχος της οποίας είναι η ισορροπία μεταξύ του σώματος, του νου και του πνεύματος. Βοηθάει το άτομο να ξεπεράσει τους προσωπικούς του περιορισμούς και να αναπτυχθεί στην ολότητά του σε όλους τους τομείς της ζωής του.

Πρόκειται για ένα φυσικό τρόπο θεραπείας ο οποίος βασίζεται στη συνεχή αυτοπαρατήρηση, την Επίγνωση και τη συνεχή βελτίωση του ατόμου σε σωματικό και νοητικό επίπεδο.

Οι αρχαίοι γιόγκις είχαν μία βαθιά κατανόηση της ουσιαστικής φύσης του ανθρώπου και αυτών που χρειάζεται για να ζει σε αρμονία με τον εαυτό του και το περιβάλλον. Αντιλαμβάνονταν το φυσικό σώμα σαν ένα όχημα, με το νου για οδηγό και τη ψυχή ως αληθινή ταυτότητα του ανθρώπου. Για να υπάρξει ανάπτυξη θα πρέπει αυτές οι τρεις δυνάμεις να βρίσκονται σε ισορροπία. Εξετάζοντας την αλληλοεξάρτηση του σώματος και του νου, δημιούργησαν μία μοναδική μέθοδο διατήρησης αυτής της ισορροπίας, μία μέθοδο που συνδυάζει όλες τις κινήσεις που χρειάζεται κανείς για φυσική υγεία με τις τεχνικές αναπνοής και του διαλογισμού να εξασφαλίζουν ηρεμία του νου.

Η λέξη yoga προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη yuj, που σημαίνει ένωση. Σκοπός της δηλαδή είναι η  σύζευξη των αντιθέτων και η ένωση της ατομικής συνείδησης με τη συμπαντική.

Από πολύ μεγάλους στοχαστές, δασκάλους και επιστήμονες η yoga έχει χαρακτηριστεί ως η Επιστήμη του Νου. Διδάσκει στο άτομο πώς να εκπαιδεύει και να ενδυναμώνει το νου του και να τον πηγαίνει εκεί που θέλει προς όφελός του.

O Patanjali, θεμελιωτής της yoga, στoυς αφορισμούς της yoga (yoga sutras) ορίζει τη yoga ως τον έλεγχο των διακυμάνσεων του νου. Τελικά ο ασκούμενος στη yoga καταφέρνει να ζει στο παρόν, να ζουμάρει και να ξεζουμάρει συνειδητά από τη μία κατάσταση στην άλλη,να ελέγχει τη διάνοιά του, τα συναισθήματά του και το Εγώ του.

‘’O νους μπορεί να εκπαιδευτεί με συνεχή εξάσκηση και με την απάρνηση της επιθυμίας.Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να ελέγξει το νου του θα δυσκολευτεί να επιτύχει αυτή την επικοινωνία με το θείο.Αντίθετα εκείνος που διακρίνεται από αυτοκυριαρχία και αυτοέλεγχο μπορεί να φτάσει σε αυτή τη σκληρή προσπάθεια και διοχετεύοντας την ενέργειά του με τα σωστά μέσα’’ Βhagavat Ghitta.

Ποια είναι τα μονοπάτια της Γιόγκα;

Όπως οι δρόμοι της αυτογνωσίας που μπορεί να διαλέξει κανείς είναι πολλοί και οι επιγνώσεις των ανθρώπων άπειρες έτσι και η yoga εμφανίζει πολλούς κλάδους μέσα από τους οποίους μπορεί κανείς να γνωρίσει το εαυτό του. Πέρα από τη yoga της σωματικής υγείας, δηλαδή τη Hatha yoga, που είναι και η πιο διαδεδομένη μέθοδος yoga στη Δύση υπάρχουν και άλλοι κλάδοι της yoga οι οποίοι δε δουλεύουν καθόλου με το σωματικό κομμάτι αλλά έχουν ως σκοπό να εναρμονίσουν άλλες πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης.  Tέτοιες είναι η Karma yoga (η yoga της δράσης με ανιδιοτέλια και χωρίς κέρδος) για τους πιο εξωστρεφείς, η Bhakti yoga (η yoga της καρδιάς και της αφοσοίωσης) για αυτούς που έχουν πιο συναισθηματική φύση, η Gyanha yoga (η yoga της γνώσης) για τους πιο διανοητικούς και η Raja yoga (η yoga της σοφίας) η οποία ασχολείται με το φυσικό και νοητικό έλεγχο και στην οποία ανήκει και η Hatha yoga.

Βλέπουμε λοιπόν ότι η επιστήμη και η φιλοσοφία της yoga εμπεριέχει πολλά μονοπάτια προκειμένου το άτομο να αναπτυχθεί στην ολότητά του και φυσικά όπου ο καθένας από εμάς έχει κλίση. Όπως γίνεται αντιληπτό η yoga πρόκειται για ένα oλοκληρωμένο φιλοσοφικό σύστημα και κοσμοθεωρία.

Πρακτικά όμως σε ένα μάθημα Hatha yoga μέσα σε μία αίθουσα πώς μπορούμε να βιώσουμε όλα τα παραπάνω;

Επειδή είμαστε στη Δύση ο πιο προσβάσιμος και εύκολος τρόπος για να γνωρίσει κανείς τα οφέλης της yoga είναι μέσω της Hatha yoga, δηλαδή μέσω της σωματικής yoga.

Πώς όμως πρακτικά η hatha yoga μας βοηθάει στο μονοπάτι της αυτογνωσίας μας και τι εργαλεία χρησιμοποιούνται σε ένα μάθημα, είναι σίγουρα κάτι που θα αναρωτηθεί κάποιος/α; Γιατί η θεωρία είναι ωραία αλλά θα πρέπει να συνοδεύεται και από πράξη για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για αποτελέσματα και για βίωμα!

1. Mέσω των asanas: Mέσω των σωματικών στάσεων και ασκήσεων, asanas όπως ονομάζονται, προκαλείται σωματική αναβίωση. Kάτι το οποίο ο σύγχρονος άνθρωπος το έχει ξεχάσει καθώς έχει αποσυνδεθεί τελείως από το σώμα του. Ο ασκούμενος ξανασυστήνεται με το σώμα του και συνδέεται βαθιά μαζί του.Πιο συγκεκριμένα, μέσω των ασυνήθιστων γιόγκικων στάσεων ολόκληρο το σώμα αιματώνεται και αναζωογονείται αποκτώντας ευεξία και ζωτικότητα ^(10,13). Το σώμα στη διάρκεια ενός μαθήματος κάνει κινήσεις που κατά τη διάρκεια της ημέρας δεν τις κάνει, δουλεύοντας με αυτό τον τρόπο ακόμα και τους πιο ‘’κρυμμένους’’ μύες και μαλάσσοντας όλα τα εσωτερικά όργανα και τους αδένες⁽⁴⁾. Οι ασάνας γυμνάζουν κάθε μέρος του σώματος, διατείνοντας και εναρμονίζοντας τους μυς και τις αρθρώσεις, τη σπονδυλική στήλη και ολόκληρο το σκελετικό σύστημα. Συναισθηματικά και ενεργειακά μπλοκαρίσματα που αποθηκεύονται στο σώμα διαλύονται και ολόκληρος ο οργανισμός αποτοξινώνεται. Είναι πολύ σημαντικό ότι ο ασκούμενος μαθαίνει πράγματα για το σώμα του που ούτε καν τα γνώριζε, αρχίζει να το ακούει, να το αφουγκράζεται και ενώνεται βαθιά μαζί του. Όπως είναι γνωστό τα πάντα καταγράφονται στο σώμα μας, μαθαίνοντας οπότε να παρατηρούμε πώς τα συναισθήματά μας εκφράζονται σε αυτό θα μάθουμε πολλά για τον εαυτό μας.
   
   
2. Mέσω των τεχνικών αναπνοής (pranayama): Η αναπνοή είναι η πιο σημαντική λειτουργία του οργανισμού καθώς τρέφει όλα τα κύτταρα με οξυγόνο και ζωτική ενέργεια ⁽¹²⁾. Μία κακή ποιότητα αναπνοής  έχει ως αποτέλεσμα ο οργανισμός να μην οξυγονώνεται επαρκώς επιφέροντας κόπωση, σύγχυση και άλλα προβλήματα υγείας. Επίσης, η συναισθηματική μας κατάσταση επηρεάζει άμεσα την ποιότητα της αναπνοής μας ^(3,5,6). Για παράδειγμα όταν είμαστε αγχωμένοι ή θυμωμένοι η αναπνοή γίνεται πολύ γρήγορη και κοφτή. Για το σύγχρονο άνθρωπο αυτό έχει καταλήξει να θεωρείται κάτι ‘’φυσιολογικό’’ και μία μόνιμη κατάσταση χωρίς καν να αντιλαμβάνεται τις συνέπειες. Μέσω των διαφόρων γιόγκικων αναπνευστικών τεχνικών βελτιώνεται στο μέγιστο η αναπνευστική λειτουργία και επεκτείνεται η ζωτική ενέργεια (prana) στο σώμα. Επιτυγχάνεται δηλαδή εξισορρόπηση του νευρικού συστήματος, το stress αποβάλλεται και οι παλμοί της καρδιάς πέφτουν με ένα ταυτόχρονο αίσθημα ηρεμίας και γαλήνης ^(4,10).
   
   
3. Βαθιές τεχνικές διαλογισμού, θετικής σκέψης και χαλάρωσης: Μέσα από επιστημονικά τεκμηριωμένες τεχνικές ο ασκούμενος μαθαίνει να χαλαρώνει συνειδητά και να σταματάει τη φλυαρία του νου και των αρνητικών σκέψεων ^(1,7). Επαναπρογραμματίζει σιγά σιγά τον εγκέφαλό του στη θετική σκέψη και μαθαίνει να συγκεντρώνεται και να εστιάζει ⁽²¹⁾. Ο νους αποκτά κρυστάλλινη διαύγεια και ολόκληρος ο οργανισμός αναζωογονείται^(2,8,9).

 Aυτές τις τόσο όμορφες ποιότητες που αναπτύσει ο ασκούμενος πάνω στο στρωματάκι του μέσα σε μία αίθουσα yoga προσπαθεί να τις καλλιεργήσει και να τις εφαρμόσει και έξω από την αίθουσα στην καθημερινή του ζωή. Αυτό είναι το τόσο όμορφο με τη yoga, το γεγονός ότι είναι τόσο εμπνευστική!

 

Tι δεν είναι yoga;

Eίναι γεγονός ότι η yoga είναι ένα νέο trend της Δύσης και γι’αυτό το λόγο καταλήγει πολλές φορές να γίνεται ‘’fast food”! Στις μέρες μας υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη ότι η yoga είναι ένα απλό σύστημα εκγύμνασης, κάτι το οποίο είναι τελείως λανθασμένο. Mάλιστα βλέπουμε πολύ συχνά να διδάσκεται ‘’yoga’’ σε διάφορους χώρους εκγύμνασης, χωρίς όμως να υπάρχει πραγματική προσέγισση της φιλοσοφία της yoga και ο κατάλληλος σεβασμός στους ασκούμενους.

Στα συνηθισμένα είδη γυμναστικής ο ασκούμενος κινείται και εκτελεί τις ασκήσεις τελείως ασυνείδητα και πολλές φορές ο στόχος είναι αποκλειστικά η εξωτερική εμφάνιση και το ‘’πώς φαίνομαι’’. Αντίθετα, στην πρακτική της yoga ο ασκούμενος καλείται να διαλογίζεται καθ’όλη τη διάρκεια της πρακτικής του και συνδέεται βαθιά με τον εαυτό του. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τόσο τη σωματική αλλά και τη ψυχική του κάθαρση και μεταμόρφωση. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε ότι η yoga δεν είναι ένα ακόμα είδος γυμναστικής αλλά μία ολόκληρη φιλοσοφία ζωής.

Επίσης πολλές φορές, δυστυχώς ακόμα και στις μέρες μας, υπάρχει η προκατάληψη ή η λανθασμένη εντύπωση από φανατικούς οπαδούς θρησκειών ότι η yoga εμπλέκεται με κάποιο είδος θρησκείας ή αίρεσης κτλ. Φυσικά και κάτι τέτοιο δεν ισχύει!H yoga δεν έχει καμία σχέση με κανένα είδος θρησκευτικού δόγματος και πρόκεται για μία συστηματοποιημένη επιστήμη προσωπικής ανάπτυξης. Αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους οποιασδήποτε θρησκείας και δόγματος και τους προσκαλεί να ασκηθούν σε αυτήν.

Oφέλη

Η Γιόγκα είναι αποδεδειγμένα ένα επιστημονικό σύστημα πρόληψης και αγωγής υγείας. Μέσω της yoga o ασκούμενος θα προάγει τη συνολική του υγεία και θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής του. Mερικά από τα οφέλη που αποκομίζει κάνεις μέσω της yoga:

• χτίζει την Αυτεπίγνωση και το Γνώθι σαυτόν.
• αναπτύσσει την ενσυνειδητότητα και μας διδάσκει πώς να ζούμε στο ΕΔΩ και στο ΤΩΡΑ.
• βελτιώνει την ευλυγισία και την ισορροπία του σώματος.
• αύξηση μυϊκής δύναμης και αντοχής.
• προστατεύει τη σπονδυλική στήλη.
• μας διδάσκει να αναπνέουμε σωστά και πλήρως.
• βελτιώνει τη συγκέντρωση και τη μνήμη.
• καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού, του ενδοκρινικού και του νευρικού συστήματος.
• καταπολέμηση αϋπνίας, άγχους, κατάθλιψης.
• προωθεί τη θετική εικόνα του σώματος, την αυτοαγάπη και την αυτοεκτίμηση.
• αποτοξινώνει από φοβίες και αναπλάθει ολόκληρη την προσωπικότητα.
• αυξάνει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία.

Σε ποιους απευθύνεται;

Ο καθένας μπορεί να ασκήσει τη γιόγκα. H Γιόγκα απευθύνεται σε όλους ανεξαρτήτου φύλου, ηλικίας, σωματότυπου, εκπαίδευσης, σεξουαλικού προσανατολισμού και θρησκείας. Τα θετικά νέα είναι ότι οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει yoga! Δε χρειάζονται ειδικά εξαρτήματα ή ρούχα, μόνο κάποιος χώρος και μία ισχυρή επιθυμία για μία υγιέστερη και πιο γεμάτη ζωή.

Πολλοί άνθρωποι απευθύνονται στη yoga, θεωρώντας τη μέθοδο για να κρατήσουν το σώμα τους δυνατό και ευλύγιστο, αξιόλογο σε εμφάνιση και ζωτικότητα.Άλλοι έρχονται ζητώντας ανακούφιση από χρόνιους πόνους ή βοήθεια από μία ιδιαίτερη πάθηση, όπως η πίεση, αρθρίτιδες, πόνοι της πλάτης ή της μέσης κ.α. Μερικοί απλώς παρακινούνται από μία αίσθηση ότι δεν κερδίζουν όλα όσα θα μπορούσε να τους προσφέρει η ζωή αναζητώντας ένα πιο ουσιαστικό νόημα. Οποιαδήποτε και αν είναι η αιτία, η γιόγκα μπορεί να γίνει ένα εργαλείο, δίνοντας στον καθένα αυτό που ψάχνει και ακόμα περισσότερα.Για να καταλάβει κανείς όλα όσα είναι η γιόγκα χρειάζεται να την δοκιμάσει  ο ίδιος/α.

 Με την πρώτη ματιά δε φαίνεται να ναι τίποτα περισσότερο από μία σειρά παράξενων φυσικών στάσεων που κρατούν το σώμα λυγερό και ελαστικό.

Αλλά με τον καιρό εκείνος που συνεχίζει κανονικά την πρακτική προσέχει μία λεπτή αλλαγή στη στάση του προς τη ζωή γιατί, μέσα από την επίμονη εναρμόνιση και χαλάρωση του σώματος και ηρεμία του νου αρχίζει κανείς να νιώθει μία γαλήνη που είναι η αληθινή του φύση. Αυτό είναι που αποτελεί την ουσία της γιόγκα, αυτή η αυτοπραγμάτωση που όλοι ψάχνουμε, συνειδητά ή ασυνείδητα και προς την οποία προχωρούμε όλοι βαθμιαία. ⁽¹⁴⁾

‘’Αν μπορείς να φέρεις το νου σου και τις σκέψεις σου κάτω από έλεγχο, δεν υπάρχει κυριολεκτικά κανένα όριο στο τι μπορείς να κάνεις, αφού είναι μόνο οι αυταπάτες, οι πεποιθήσεις και οι προκαταλήψεις που μας αναχαιτίζουν και μας εμποδίζουν να εκπληρώσουμε τον προορισμό μας’’

Το παρόν άρθρο αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία της Αλχημείας Ζωής® και απογορεύεται η χρήση του χωρίς την έγγραφη άδεια του κατόχου.

Βιβλιογραφία

1. Attentional processing: The brain’s art of mindfulness(Vol. 2). Harvard University Press.regulation in social anxiety disorder. Emotion, 10(1), 83.
2. Desai, R., Tailor, A., & Bhatt, T. (2015). Effects of yoga on brain waves and structural activation: A review. Complementary therapies in clinical practice, 21(2), 112-118.
3. Dhungel, K. U., Malhotra, V., Sarkar, D., & Prajapati, R. (2008). Effect of alternate nostril breathing exercise on cardiorespiratory functions. Nepal Med Coll J, 10(1), 25-27.
4. Goldin, P. R., & Gross, J. J. (2010). Effects of mindfulness-based stress reduction (MBSR) on emotion LaBerge, D. (1995).
5. Gupta, A., Sinha, S., Pribesh, S., & Maira, S. (2014). A fresh breath into student    achievement: Pranayama and educational outcomes. International Journal of Humanities and Social Science Invention, 3(10).
6. Jyotsna, V. P., Ambekar, S., Singla, R., Joshi, A., Dhawan, A., Kumar, N., … & Sreenivas, V. (2013). Cardiac autonomic function in patients with diabetes improves with practice of comprehensive yogic breathing program. Indian journal of endocrinology and metabolism, 17(3), 480.
7. Khumar, S. S., Kaur, P., & Kaur, S. (1993). Effectiveness of Shavasana on depression among university students. Indian Journal of Clinical Psychology.
8. Namratha, H. G., George, V. M., Bajaj, G., Mridula, J., & Bhat, J. S. (2017). Effect of yoga and working memory training on cognitive communicative abilities among middle aged adults. Complementary therapies in clinical practice, 28, 92-100.
9. Nardo, A. C., & Reynolds, C. (2002). Social, emotional, behavioral and cognitive benefits of yoga for children: a nontraditional role for school psychologists to consider. In annual meeting of the National Association of School Psychologists.
10. Pilkington, K., Kirkwood, G., Rampes, H., & Richardson, J. (2005). Yoga for depression: the research evidence. Journal of affective disorders, 89(1-3), 13-24.
11. Riley, D. (2004). Hatha yoga and the treatment of illness. Alternative therapies in health and medicine, 10(2), 20.
12. Rohini, V., Pandey, R.S., Janakiramaiah, N., Gangadhar, B.N., Vedamurthachar, A., 2000. A comparative study of full and partial Sudarshan Kriya Yoga (SKY) in major depressive disorder. NIMHANS J.18 (1-2), 53-57.
13. Streeter, C. C., Jensen, J. E., Perlmutter, R. M., Cabral, H. J., Tian, H., Terhune, D. B., … & Renshaw, P. F. (2007). Yoga Asana sessions increase brain GABA levels: a pilot study. The journal of alternative and complementary medicine, 13(4), 419-426.
14. THE BOOK OF YOGA.LUCI LIDELL.THE SIVANANDA YOGA CENTRE.1983.EBURY PRESS.NATIONAL MAGAZINE HOUSE.LONDON